niedziela, 24 maja 2015

Czytelnicza esencja - "Zagubione duchy" M. E. Wilkins Freeman


Krytycy i czytelnicy szybko zakochali się w opowieściach Freeman ze względu na regionalny charakter jej twórczości oraz połączenie konwencji romantycznej z realistyczną. Historie w zbiorze „Zagubione duchy” są pełne melancholii i sentymentu. Obok chłodu, mgieł i wilgoci są także obrazy ciepłych, słonecznych dni, unoszącego się w powietrzu zapachu wrzosu, świeżych kwiatów, lawendy. 

" Dla każdej zdrowej na umyśle osoby jest granica, poza którą zaprzeczanie sobie musi ustać" /s 65/

"Och, nie da się znaleźć wytłumaczenia dla cieni (...) Tylko głupiec próbuje je znaleźć." /s 43/



ZALETY:  Twórczość pisarki stanowi reakcję na zmieniające się czasy. Jej opowieści można potraktować jak teksty krytyczne w stosunku do religii (nadmiernej pobożności, obłudy, tego, jak wiara zaślepia ludzi). Bardzo silne są również motywy feministyczne: przeważnie bohaterkami są kobiety, które buntują się przeciwko roli społecznej, jaka została im wyznaczona.  Łączy się to z analizą kulturowych aspektów męskiej dominacji. Ścieranie się kobiet nad górującymi mężczyznami (ojcami, mężami, braćmi). Freeman starannie przygotowuje czytelnika zanim wprowadzi zjawisko nadprzyrodzone, choć nie kreuje jego sylwetki zbyt pieczołowicie. Duch ma pozostać ulotny. Ukazuje swoje zjawy jako zjawiska nie tylko mroczne, bowiem niektóre to zagubione dusze, skrzywdzone i pełne smutku. Z duchami się nie walczy, nie egzorcyzmuje. Czasem odchodzą same, a czasem trzeba ustąpić im miejsca. Sfera zaświatów odciska swoją obecność na życiu ludzi, jej wpływ jest silny. Duchy często próbują sobie podporządkować rzeczywistość do której już nie należą, to niespokojne i udręczone dusze targane za życia haniebnymi uczuciami. Pisarka jest niczym naukowiec badający nie tylko ludzkie charaktery, ale otaczającą i wpływającą na tych ludzi rzeczywistość. E. Wilkins Freeman proponuje współczesnemu czytelnikowi odkurzenie trochę zapomnianych elementów związanych z grozą, jak dobry duch oraz nieśpieszne, powolne odkrywanie nieznanego, które w końcu doprowadza do pytania: ,,Może lepiej zatrzymać się tu , gdzie jestem, i nie posuwać się dalej?" /s 201/. 

WADY: Współczesny czytelnik może mieć problem z wczuciem się w klimat oraz czasy o jakich pisze autorka, bowiem to, co kiedyś było kontrowersyjne teraz jest normalnością. Freeman skupia się głównie na klimacie nie rozbudowując wątków fabularnych. Prosty styl i język oraz unikanie obszernych opisów mogą szybko znudzić. Duża ilość opowiadań zyskuje większy sens, gdy zdobędzie się wiedzę o życiu, twórczości i czasach autorki, a ta niestety dostępna jest w większości w tekstach zagranicznych. 
 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
WARTO: Jeśli na gruncie grozy ceni się konformizm z nutką innowacji. Freeman przywiązuje dużą wagę do klasycznej formy opowieści gotyckiej, a jednocześnie odważnie uatrakcyjnia proste opowieści o duchach o elementy krytyczne odnoszące się do wartości społecznych i kulturowych. "Zagubione duchy" są zbiorem klasycznych opowiadań grozy, które zadowolą zarówno tych czytelników, którzy czerpią satysfakcję z niezmienności i powtarzalności schematu, jak i tych oczekujących odmiany w postaci grozy intelektualnej oraz moralnej. Autorka sprawnie prowadzi z czytelnikiem grę grozy, za każdym razem celebrując momenty graniczne  i tworząc margines niepokoju.


NIE WARTO:  Jeśli szuka się mocniejszy wrażeń związanych z rozlewem krwi, zemstą, czy brutalnym morderstwem. Nie są to opowieści dla lubiących konkrety, a raczej dla tych, co pławią się w subtelnościach. Nie odnajdą się tu również wielbiciele współczesnych ujęć duchów, duchy Freemam nie straszą, ale budzą niepokój, zastanawiają.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
CIEKAWOSTKA:   Freeman jest przykładem pisarza, którego talent rozkwitł, gdy warunki finansowe zmusiły do zarabiania na swojej twórczości.

WYDANIE: Zbiór opowiadań, wydany w ramach Biblioteki Grozy wydawnictwa C&T, został opatrzony krótkim wstępem napisanym przez M. S. Nowowiejskiego. Ujmuje on życie i twórczość pisarki w dość skondensowany sposób, skupiając się głównie na motywach grozy. Zachęcam do szerszego zapoznania się z biografią pisarki w źródłach anglojęzycznych. Opowiadania w "Zagubionych duchach" zostały prosto i urokliwie zilustrowane przez A. Sobeckiego.


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz